वनांचे प्रकार  


उष्ण कटिबंधिय सदाहरित वने:

१] क्षेत्र: २०० सेमी पेक्षा जास्त पाऊस क्षेत्रात. 
२] विस्तार: सह्याद्री घाटमाथा , कोयना, पाचगणी, महाबळेश्वर, चंद्रपूर, गडचिरोली. 
३] वनस्पती: शिसव,ओक,जांभूळ,फणस,नागचंपा,काव्हीसी. 
४] वैशिष्ट्ये: वृक्षांची उंची ४०मी. पेक्षा जास्त, दाटीवाटीने वाढ. 


उष्ण कटिबंधीय निमसदाहरित: 

१] क्षेत्र: १५० - २००  सेमी  जास्त पाऊस क्षेत्रात. 
२] विस्तार:  कोंकण किनारपट्टी,घाटमाथा आंबोली इगतपुरी. 
३] वनस्पती: शिसव, बेहडा, केन, किंजल बिबला. . 
४] वैशिष्ट्ये:  वने तुकड्यात,पाने गाळण्याचा काळ वेगवेगळा. 



उप उष्ण कटिबंधीय वने : 


१] क्षेत्र: ३५० - ४०० सेमी  पाऊस १२०० मी. उंचीच्या  क्षेत्रात. 
२] विस्तार: महाबळेश्वर, पाचगणी, माथेरान, गाविलगड टेकड्या.  
३] वनस्पती: जांभूळ, अंजन, हिरडा, बेहडा, बकुळ, आंबा.  
४] वैशिष्ट्ये: जास्त पाऊस, कमी, तापमान, लाकूड मऊ. 


उष्ण कटिबंधीय आर्द्र पानझडी (मोसमी वने ) :

१] क्षेत्र: १०० - २०० सेमी पाऊस क्षेत्रात. 
२] विस्तार: चंद्रपूर, भंडारा, गोंदिया, अमरावती, नाशिक, ठाणे, धुळे, कोल्हापूर. .  
३] वनस्पती: सागवान, शिसव, डावर, कळंब, बीज, अर्जुन, आईनं, खैर.  
४] वैशिष्ट्ये: कोरड्या ऋतूत पाण्याची कमतरता , पानगळ.  


उष्ण कटिबंधीय   शुष्क  पानझडी  :

१] क्षेत्र: ८० - १२०  सेमी पाऊस क्षेत्रात. 
२] विस्तार: सह्याद्रीचा पूर्व उत्तर, पश्चिम विदर्भ, सातपुडा. . .  
३] वनस्पती: आवळा,साग, बोर, खैर, तेंदू, पळस, अंजन.   
४] वैशिष्ट्ये: विरळ वने, उन्हाळ्यात पानगळ. 

  उष्ण कटिबंधीय  काटेरी शुष्क  :

१] क्षेत्र: ५०  सेमी पेक्षा कमी पाऊस क्षेत्रात. 
२] विस्तार: पर्जन्य छायेचा प्रदेश. . .  
३] वनस्पती: खैर, तरवड, बोर, बाभूळ, निंब, निवडुंग.   
४] वैशिष्ट्ये: काटेरी वने, टणक  लाकूड.  

खाजण वने :

१] क्षेत्र : किनारपट्टीचा भाग
२] विस्तार : कोकण किनारपट्टी
३] वनस्पती : कँडल, तिवस, तीवर, चिपी, काजळी. 
४] वैशिष्ट्ये : क्षारयुक्त पाण्यात वाढ, लाटांपासून संरक्षण. 


प्राणी संवर्धन 

    प्रकार  महाराष्ट्रातील संख्या        तरतूद     वैशिष्ट्ये
   प्राणी   अभयारण्य    42 वन्यजीव कायदा 1972 कलम 26 ए,  66  वन्यजीव संरक्षणाची स्थापना 
  राष्ट्रीय उद्यान  6   वन्य जीव संरक्षण कायदा 1972 कलम 35 , 38,  66 (3) लोकांना कोणतेही अधिकार नाहीत 
  व्याघ्र प्रकल्प 6
 वन्यजीव कायदा 1972 व सुधारणा 2006 सुरुवात 1973, तरतूद 2006
   बायोस्फियर   रिझर्व -  -  सुरुवात 1971 युनोस्को द्वारे
  संवर्धन क्षेत्र 6  वनसंरक्षण कायदा 1972 कलम 18 (2), 27, (2,3,4) 33  (30,32)  राष्ट्रीय उद्याने अभयारण्ये यांना जोडून




व्याघ्र प्रकल्प 



 क्रमांक   नाव  स्थापना  क्षेत्र (चौकिमी )  जिल्हा
   1. मेळघाट 1974 2768. 52 अमरावती
   2. पेंच 1977   741. 22 नागपूर 
   3.  ताडोबा-अंधारी 1993 1727. 59 चंद्रपूर 
   4. सह्याद्री 2007  1165.  57सातारा सांगली  कोल्हापूर रत्नागिरी

   5.  नवेगाव नागझिरा  2013  1895 गोंदिया 
   6.  बोर  2014 816 वर्धा 





प्रसिद्ध अभयारण्ये : 


१] दाजीपुर (कोल्हापूर)  : गवे 

२] सागरेश्वर (सांगली ) : हरीण 

३] भीमाशंकर (पुणे ) : शेकरू 

४] तुंगारेश्वर (ठाणे ) : हॉर्नबिल

५] कर्नाळा (रायगड) : पक्षी 

६] नांदूर मधमेश्वर (नाशिक ) : पाणपक्षी 

७] देऊळगाव रेहेकुरी (अ.नगर ) : कळवीत.

८] नान्नज (सोलापूर ): माळढोक 

९] जायकवाडी (औरंगाबाद ) : पक्षी 

 १०] नायगाव (बीड ) : मोर.